Inhoud

• Wat doet medroxyprogesteron bij kanker en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik medroxyprogesteron bij kanker gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

medroxyprogesteron bij kanker

Medroxyprogesteron is een vrouwelijk geslachtshormoon, namelijk een progestageenhormoon. Het werkt ongeveer hetzelfde als het natuurlijke progesteron.

Artsen schrijven dit medicijn in hoge dosis voor bij kanker, zoals baarmoederslijmvlies-kanker die niet kan worden geopereerd, en uitgezaaide borstkanker.

Wat doet medroxyprogesteron bij kanker en waarbij gebruik ik het?

Kanker

Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen, waarbij lichaamscellen zich ongeremd vermenigvuldigen. Het gevolg zijn tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een ernstige ziekte die fataal kan zijn als men er niets aan doet.

Dankzij nieuw onderzoek is tegenwoordig goede behandeling voor veel soorten kanker mogelijk. Bij snelle behandeling voorkomt u dat een kankergezwel doorgroeit in het omringende weefsel of dat het uitzaait. Bij uitzaaiingen ontstaat kanker op andere plaatsen in het lichaam.

Oorzaak
In elke cel zit DNA. DNA bevat de erfelijke eigenschappen van ons lichaam. Zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen. Bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen. Bij een celdeling ontstaan uit één cel twee dochtercellen. Deze twee dochtercellen hebben exact hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De dochtercellen van elke cel bevatten dezelfde beschadiging in het DNA. Daardoor gaan ook deze cellen zich ongeremd delen. En dat heeft kanker tot gevolg.

Hoe de beschadiging in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen zoals teer in tabaksrook, of door asbest. Of door alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.

Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. In het beginstadium zijn er vaak helemaal geen verschijnselen. Pas als een kankergezwel tegen zenuwen aan gaat drukken, is pijn te voelen. Sommige klachten komen bij bijna alle kankersoorten voor, zoals erge vermoeidheid, vermageren en gebrek aan eetlust.

Bij borstkanker kunt u knobbeltjes voelen in de borst, kan de huid indeuken of juist rood en gezwollen zijn. En kan er vocht uit de tepel komen of kan de tepel naar binnen trekken.

Bij baarmoederkanker kunt u abnormaal bloedverlies of afscheiding uit de vagina opmerken. Of pijn bij het plassen of bij de stoelgang.

Neem bij deze verschijnselen contact op met uw arts.

Valt u onbedoeld meer dan 3 kilo per maand af en bent u extreem moe? Of ervaart u andere onverwachte verschijnselen? Dan is dat voldoende reden om naar uw arts te gaan. Zo kan kanker sneller worden opgespoord en kan een behandeling snel plaatsvinden.

Behandeling
De behandeling hangt af van de plaats waar de kanker zit en het stadium van de ziekte. Operatie, chemotherapie met cytostatica en bestraling zijn de meest voorkomende behandelingsmethoden. Medroxyprogesteron komt meestal in aanmerking als andere methoden niet goed helpen.

Werking
Hoe medroxyprogesteron werkt bij kanker is niet precies bekend. Het blijkt bij 3 tot 4 van de 10 mensen met uitgezaaide borstkanker de kankergroei tot staan te brengen. Verder verlicht het de klachten van baarmoederkanker. Pas na 8 tot 10 weken is te beoordelen of het werkt.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Bij herhaalde injectie in de bilspier: pijn op de injectieplaats of een abces. Dit is een holte gevuld met pus in de bilspier.

  Vraag dan aan uw arts of u kunt overstappen naar de tabletten.

• Vasthouden van vocht (dikke enkels en voeten). Mensen die hartfalen of hoge bloeddruk hebben kunnen hier meer last van krijgen.

  U merkt dit ook aan een toename van uw lichaamsgewicht. Ook kunt u last krijgen van hartkloppingen en vermoeidheid. Of u kunt last krijgen van een dik gezicht (‘vollemaansgezicht’). Neem contact op met uw arts als u hartfalen of hoge bloeddruk heeft.

• Hoofdpijn en migraine.

  Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Wegblijven van de menstruatie.

  Soms komt de menstruatie niet meteen terug als u met dit medicijn bent gestopt.

• Onregelmatig bloedverlies.

  Raadpleeg uw arts als u hier last van blijft houden.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Veranderde eetlust, toename of verlies van lichaamsgewicht.

• Stemmingsveranderingen, zoals overdreven opgewektheid maar ook sneller geïrriteerd zijn, nervositeit of depressie.

  Heeft u veel last van stemmingsveranderingen, vraag dan uw arts om advies.

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid of verstopping.

  Bij misselijkheid helpt het dit medicijn met voedsel in te nemen. Ook wordt dit medicijn dan beter opgenomen in het lichaam.

• Bij gebruik van de injectie: botontkalking. Vrouwen met osteoporose kunnen dit medicijn beter niet gebruiken.

  Na stoppen van het gebruik kan de botontkalking weer verminderen bij vrouwen die nog niet in de overgang zijn. 

• Pijnlijke of gespannen borsten.

• Duizeligheid of vermoeidheid.

  Zelden slapeloosheid of juist slaperigheid, verwardheid, en minder goed kunnen concentreren.

• Huidafwijkingen, zoals acne, jeuk, bruine vlekken op de huid of huidirritatie onder invloed van zonlicht, vette huid en vet haar, overmatige haargroei of juist haaruitval.

  Raadpleeg uw arts, als u hier last van heeft.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Trillende handen, zweten en nachtelijke beenkrampen.

• Wazig zien en vertroebeling van de ooglens (staar, cataract).

  Raadpleeg uw arts, als u minder goed ziet.

• Leveraandoeningen. Een leveraandoening merkt u aan een gevoelige, opgezwollen buik. Of aan een gele verkleuring van het oogwit of van de huid.

  Waarschuw dan een arts.

• Als u een verhoogd cholesterol heeft: de hoeveelheid cholesterol of andere vetten in het bloed kan stijgen.

  Overleg hierover met uw arts.

• Als u acute porfyrie heeft: dit medicijn kan een aanval uitlokken.

  Acute porfyrie is een stofwisselingsziekte waarbij men aanvallen krijgt van buikpijn, braken, koorts en hartkloppingen. Geef aan de apotheker door dat u acute porfyrie heeft. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of andere uitlokkende medicijnen niet krijgt.

• Meer of minder zin in vrijen, droge vagina en pijn bij het vrijen.

  Progestageenhormonen kunnen invloed hebben op uw zin in seks. Overleg met uw arts als u hier problemen mee heeft.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag en galbulten.

  In zeldzame gevallen kunt u last krijgen van een ernstige overgevoeligheid. Dit merkt u aan zwellingen in het gezicht, de tong en keel, benauwdheid of flauwvallen. Waarschuw dan direct een arts of ga naar de Eerste Hulpdienst. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor dit medicijn. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Trombose, waarbij een bloedstolseltje een bloedvat kan afsluiten. Dit gebeurt meestal in een been, soms komt het bloedstolsel in de longen terecht. U kunt trombose herkennen aan een dikke, harde, rode en pijnlijke plek op het been, soms aan pijn in de kuit en een zwaar gevoel in het been, zelden aan plotseling optredende kortademigheid, soms met pijn of het ophoesten van bloed.

  Waarschuw in deze gevallen onmiddellijk een arts, of ga meteen naar de Eerste-Hulpdienst.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik medroxyprogesteron bij kanker gebruiken met andere medicijnen?

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.

Het medicijn waarmee de belangrijkste wisselwerking optreedt is het volgende.

• Ritonavir, een medicijn bij hiv-infectie. De hoeveelheid medroxyprogesteron in het bloed kan stijgen. Hierdoor zijn de werking en de bijwerkingen sterker. Raadpleeg uw arts als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen.

Twijfelt u eraan of de bovenstaande wisselwerking voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn NIET als zwanger bent of wil worden. Dit medicijn is schadelijk voor het ongeboren kind. Overleg hierover met uw arts.

Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u dit medicijn moet gebruiken. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt en of het bijwerkingen bij het kind kan geven.

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Kijk voor de goede dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Tabletten: neem de voorgeschreven dosis in met een half glas water.
• Injectie: de arts of verpleegkundige geeft u de injectie in de bilspier of eventueel in de bovenarm.

Wanneer?

Tabletten
Neem dit medicijn in tijdens het eten of met wat voedsel. Het wordt dan beter opgenomen in het lichaam. Ook heeft u dan minder kans op misselijkheid.

Injectie
Baarmoederkanker: meestal krijgt u de injectie in het begin 1x per week. Als het medicijn aanslaat kan de dosering teruggebracht worden tot 1x per maand.

Borstkanker: meestal krijgt u de injectie in het begin 1x per dag. Na 28 dagen kan de dosering worden teruggebracht tot 2x per week.

Hoe lang?
Meestal gebruikt u dit medicijn zo lang u een positief effect ervan merkt. U begint het effect te merken na 8 tot 10 weken. Als het bij u werkt kunt u het maanden tot jaren lang gebruiken.