Inhoud

• Wat doet mercaptopurine en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik mercaptopurine gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

mercaptopurine

Mercaptopurine is een kankerremmende stof (cytostaticum). Het remt ook de lichaamseigen afweer.
Artsen schrijven het voor als chemotherapie (chemokuur) bij een bepaalde vorm van leukemie (kanker in het bloed).
Artsen schrijven mercaptopurine ook voor bij ziekten waarbij het afweersysteem per ongeluk de eigen lichaamscellen aanvalt, namelijk bij de chronische darmziekten colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn.

Wat doet mercaptopurine en waarbij gebruik ik het?

Kanker

Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen, waarbij lichaamscellen zich ongeremd vermenigvuldigen. Het gevolg zijn tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een ernstige ziekte die slecht kan aflopen als men er niets aan doet. 
Dankzij nieuw onderzoek is tegenwoordig goede behandeling van veel soorten kanker mogelijk.
Artsen schrijven mercaptopurine voor bij  acute lymfatische leukemie (ALL). Dit is kanker van bloed en beenmerg, waarbij er te veel van een bepaald soort witte bloedcellen in het bloed aanwezig is. Ook is de aanmaak van gezonde bloedcellen verstoord.

Oorzaak
In elke cel zit DNA. DNA bevat de erfelijke eigenschappen van ons lichaam, zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen. Bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen. 
Bij een celdeling ontstaan uit één cel 2 dochtercellen, met exact hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De nieuwe cellen hebben dezelfde beschadiging in het DNA als de moedercel. Daardoor gaan ook deze cellen zich veel te snel delen, met kanker tot gevolg.
Hoe de beschadiging in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen als teer in tabaksrook, of door asbest, alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.

Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. In het beginstadium zijn er vaak helemaal geen verschijnselen. 
Sommige klachten komen bij vrijwel alle kankersoorten voor, zoals erge vermoeidheid, gebrek aan eetlust en sterke vermagering (bijvoorbeeld meer dan 3 kilo per maand).
Bij acute lymfatische leukemie (ALL) krijgt u last van extreme moeheid, duizeligheid, bleekheid, kortademigheid, bloedingen (bloedneuzen, tandvleesbloedingen), gezwollen lymfeklieren en meer kans op infecties. Veel van deze verschijnselen ontstaan doordat de leukemiecellen de groei van gezonde bloedcellen tegengaan. Er zijn dan te weinig gezonde bloedcellen.

Behandeling
De behandeling hangt af van het type ALL en de omstandigheden van de patiënt.  Meestal begint de behandeling met een intensieve chemokuur om de leukemiecellen te doden. Daarna volgt een behandeling om het bereikte resultaat vast te houden. Deze behandeling bestaat uit een serie chemokuren. Ook kan de arts bekijken of u in aanmerking komt voor beenmerg- of stamceltransplantatie met beenmerg of stamcellen van een donor. 
Als transplantatie in uw geval niet mogelijk is, krijgt u een lange onderhoudsbehandeling van minstens 1 jaar. U krijgt dan een combinatie van kankerremmende middelen met onder meer mercaptopurine. 

Effect
Mercaptopurine bindt zich aan het DNA in de cellen. De cellen kunnen zich hierdoor niet meer delen. De kanker wordt zo tot staan gebracht. 
 

Colitis ulcerosa

Verschijnselen
Colitis ulcerosa is een chronische ontsteking van het slijmvlies van de darm. Hierdoor heeft u  frequente en forse diarree, vaak met bloed en slijm erbij. Andere klachten zijn buikpijn, koorts, uitdroging, bloedarmoede en gewichtsverlies.
Periodes met weinig klachten worden afgewisseld met periodes waarin de ziekte opvlamt.

Oorzaak
Colitis ulcerosa is een auto-immuunziekte. Waarschijnlijk is het afweersysteem in de war. Men denkt dat het in plaats van ziekteverwekkers de eigen goede bacteriën in de darm aanvalt. Hierdoor wordt de darmwand beschadigd en ontstaat een ontsteking, die de darmen verder beschadigt. Meestal is het laatste stuk van de darm aangedaan. Na verloop van tijd kan de ziekte zich uitbreiden naar de rest van de dikke darm. Het is onbekend waarom het lichaam zich keert tegen de eigen cellen.

Behandeling
Colitis ulcerosa wordt in eerste instantie behandeld met 5-ASA-medicijnen, zoals mesalazine of met bijnierschorshormonen (corticosteroïden). Helpen deze medicijnen niet voldoende of mag u ze niet gebruiken? De arts kan in dat geval mercaptopurine voorschrijven.

Werking en effect
Mercaptopurine remt de afweer van het lichaam tegen de eigen darmcellen. Het vermindert de ontsteking en remt die ziekte af. Het kan enkele maanden duren voordat uw klachten, zoals diarree en buikpijn, verminderen.  
 

Ziekte van Crohn

Verschijnselen
Bij de ziekte van Crohn zijn delen van de darm chronisch ontstoken. De ontsteking veroorzaakt buikpijn, koorts, diarree, moeheid en gewichtsverlies. Periodes met weinig klachten worden afgewisseld met periodes waarin de ziekte opvlamt.

Oorzaak
De precieze oorzaak van de ziekte van Crohn is niet bekend. Waarschijnlijk is het afweersysteem in de war. Men denkt dat het in plaats van ziekteverwekkers de eigen goede bacteriën in de darm aanvalt. Hierdoor wordt de darmwand beschadigd en ontstaat een ontsteking, die de darmen verder beschadigt. De ontsteking dringt diep door tot de spierlagen van de darmen. Meestal is het laatste deel van de dunne darm en het eerste deel van de dikke darm aangedaan. Door de chronische ontsteking ontstaan verdikkingen in de darm, waar de ontlasting moeilijk langs kan. Ook ontstaan verbindingsbuisjes (fistels) van de darm naar andere organen, zoals de blaas, de vagina en tussen delen van de darm onderling.

Behandeling
De behandeling is erop gericht om de pijn en ontsteking te remmen en verdikkingen en fistels in de darmen te voorkomen.
De arts zal in eerste instantie meestal  5-ASA-medicijnen voorschrijven, zoals mesalazine of sulfasalazine. In tweede instantie schrijven artsen bijnierschorshormonen (corticosteroïden) voor in klysma's of als tabletten om in te nemen. 
Helpen deze medicijnen niet voldoende of mag u ze niet gebruiken? In dat geval  kan de arts mercaptopurine voorschrijven.

Werking en effect
Mercaptopurine vermindert de lichaamseigen afweer. Hierdoor vermindert de ontsteking en remt het de ziekte af.  Het kan enkele maanden duren voordat uw klachten, zoals diarree en buikpijn, verminderen. 

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Dit medicijn heeft een krachtig werking op de celdeling, niet alleen van kankercellen of cellen van het afweersysteem, maar ook van gezonde lichaamscellen. Hierdoor kunnen bijwerkingen ontstaan, bijvoorbeeld op plaatsen waar de cellen zich van nature snel delen. Dit zijn de slijmvliezen van mond, maag en darmen, de huid, de haren en het bloed.

Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het middel erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Bovendien gaan de bijwerkingen na de kuur geleidelijk over.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Minder witte bloedcellen en minder bloedplaatjes. Neem bij de volgende verschijnselen contact op met uw arts: onverklaarbare koorts of keelpijn, koude rillingen, hoesten (ophoesten van bloed), benauwdheid, blaasjes in de mond en keel, pijn bij het plassen.

  Hierdoor kunnen infecties en bloedingen ontstaan. De infecties zijn bijvoorbeeld griep, verkoudheid, keelontsteking, longontsteking, blaasontsteking, schimmelinfecties of huidinfecties, zoals steenpuisten. Soms is het nodig de dosering te verlagen of de volgende toediening uit te stellen. De arts zal uw bloed tijdens de behandeling regelmatig laten controleren.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, buikpijn, maagpijn, brandend maagzuur en minder eetlust.

  Zeer zelden een zweer in de darm. Deze bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van slokdarm, maag en darmen. Om maagpijn en brandend maagzuur te bestrijden, kan de arts een maagbeschermend middel voorschrijven. Bij misselijkheid schrijft de arts een antibraakmiddel voor. Soms helpt het om vaker te eten, maar dan kleine beetjes. Blijft u misselijk of moet u vaker dan één keer per dag braken? Overleg dan met uw arts.

• Buikpijn en extra misselijkheid door vet voedsel.

  Dit komt omdat mercaptopurine de vertering van vetten verstoort. Het beïnvloedt namelijk de aanmaak van gal.

• Leveraandoening. Waarschuw uw arts bij een gele kleur van uw huid en oogwit en pijn boven in de buik.

  Uw arts zal de werking van uw lever regelmatig controleren.

• Bloedarmoede. U merkt deze bijwerking aan extreme vermoeidheid en een bleke huid. 

  Dit komt doordat uw lichaam te weinig rode bloedcellen aanmaakt. Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts.

• Pijnlijke mond, tong of keel.

  Deze bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van mond en keel. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn. In veel gevallen helpt het om regelmatig op ijsblokjes te zuigen tijdens de behandeling.
  Ingrepen aan uw gebit of in uw mond kunnen de klachten verergeren. Daarom is het verstandig vóór u aan de behandeling begint, uw tandarts uw gebit te laten controleren en eventueel behandelen. Verzorg uw gebit extra goed door een aantal maal per dag te poetsen met een zachte tandenborstel. Ook kunt u spoelen met een desinfecterende mondspoeling.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Haaruitval. Niet alleen van hoofdhaar, maar ook van wenkbrauwen, wimpers, oksel- en schaamhaar.

  Na de behandeling zal het haar na ongeveer een maand weer gaan groeien.

• Ontsteking van de alvleesklier. U merkt dit aan heftige pijn boven in de buik, uitstralend naar de rug, met misselijkheid.

  Waarschuw dan uw arts.

• Verminderde vruchtbaarheid bij mannen.

  Dit komt doordat het lichaam minder zaadcellen aanmaakt. Na de behandeling herstelt de vruchtbaarheid zich weer.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten en jeuk.

  Raadpleeg dan uw arts.
  In zeldzame gevallen kunt u duizelig worden, flauwvallen of gewrichtspijn krijgen. Of u kunt een zwelling krijgen van gezicht, lippen, mond en keel. U kunt hierbij erg benauwd worden. Verder kan een ernstige huidaandoening ontstaan. U merkt dat aan blaren op huid en slijmvliezen, koorts, ontstoken ogen en een ziek gevoel.
  Stop in deze gevallen het gebruik en waarschuw direct een arts of ga naar de Eerste-hulpdienst.
  Als u overgevoelig bent voor mercaptopurine, mag u het niet meer gebruiken. Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Overgevoeligheid voor zonlicht (UV-lamp, zonnebank). U kunt hierdoor eerder huiduitslag, jeuk, roodheid of ernstige zonnebrand krijgen.

  Heeft u hier last van? Blijf dan uit de zon, vooral tussen 10.00 en 15.00 uur, draag beschermende kleding, waaronder hoed en zonnebril en smeer een zonnebrandmiddel op met hoge beschermingsfactor. Ga niet onder de zonnebank.

• Meer kans op andere vormen van kanker, bijvoorbeeld van de huid.

  Mercaptopurine kan het DNA in de cellen aantasten, waardoor (in zeldzame gevallen) juist kanker kan ontstaan. Uw arts zal samen met u de voordelen van het gebruik afwegen tegen het risico.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik mercaptopurine gebruiken met andere medicijnen?

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Vaccins. Overleg met uw arts als u gevaccineerd gaat worden. Bepaalde vaccins mag u niet gebruiken. Mercaptopurine vermindert de werkzaamheid van deze vaccins en verhoogt de kans op bijwerkingen ervan. Dit betreft onder andere bof-mazelen-rodehondvaccin (BMR), gelekoortsvaccin, rotavirusvaccin en BCG-vaccin.
  Bij andere vaccins moet u soms een extra vaccinatie krijgen of moet uw bloed onderzocht om te kijken of het vaccin goed heeft gewerkt. Dit betreft onder andere griepvaccin, tetanusvaccin en vaccin tegen baarmoederhalskanker.
• De antistollingsmiddelen acenocoumarol en fenprocoumon. Mercaptopurine kan de werking van deze medicijnen beïnvloeden. Meld de trombosedienst als u begint met mercaptopurine, als de dosering verandert en als u stopt met mercaptopurine.
• Het medicijn tegen epilepsie fenytoïne. Het wordt ook gebruikt bij zenuwpijn en hartritmestoornissen. Mercaptopurine kan de werking van fenytoïne beïnvloeden. Uw arts zal de hoeveelheid fenytoïne in uw bloed controleren. Overleg met uw arts, als u merkt dat de werking van fenytoïne afneemt.
• De medicijnen tegen jicht allopurinol en febuxostat. Deze medicijnen kunnen sommige bijwerkingen van mercaptopurine versterken. Zoals bloedarmoede, bloedingen of infecties. Misschien kan de arts een ander medicijn tegen jicht voorschrijven.
  Moet u toch allopurinol of febuxostat gebruiken? Uw arts zal dan de dosering van mercaptopurine aanpassen en uw bloed extra laten controleren. Waarschuw uw arts als u keelpijn, blaren in de mond en koorts krijgt.
• Ribavirine, een medicijn tegen virusinfecties zoals hepatitis C. Ribavirine kan sommige bijwerkingen van mercaptopurine versterken. Zoals bloedarmoede, bloedingen of infecties. Uw arts zal uw bloed vaker laten controleren. Waarschuw uw arts als u keelpijn, blaren in de mond en koorts krijgt.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Het is belangrijk dat uw arts weet welke medicijnen u nog meer gebruikt. Neem daarom uw medicatieoverzicht mee als u naar het ziekenhuis gaat. Dit is een overzicht waarop staat welke medicijnen u gebruikt. Er staat ook andere belangrijke informatie op. Bijvoorbeeld of u allergisch bent voor bepaalde medicijnen. U kunt dit overzicht bij uw eigen apotheek opvragen. Krijgt u in het ziekenhuis nieuwe medicijnen, of verandert er iets aan uw medicijngebruik? Geef dit dan ook weer door aan uw eigen apotheek. Dan blijft uw medicatieoverzicht actueel.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van maag en darmen. U heeft daardoor meer kans op bijwerkingen van dit medicijn op uw maag en darmen. Gebruik daarom liever geen alcohol tijdens de chemokuur en zolang u last heeft van uw maag en darmen.

alles eten?
Neem dit medicijn in met water. Neem het niet in met zuivelproducten, zoals melk, kaas of yoghurt. En ook niet met zure dranken, zoals vruchtensap en frisdrank. Hierdoor kan de werking afnemen. Zorg ervoor dat u vanaf 1 uur vóór inname tot 2 uur na inname geen zuivelproducten of zure dranken nuttigt.

Verder kunt u alles eten wat uw maag verdraagt. Bepaalde soorten voedsel zijn echter af te raden als u last heeft van uw maag. Op deze site kunt u onder 'Klachten & ziektes', 'Maagklachten' adviezen vinden voor mensen met maagklachten.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn NIET als u zwanger bent of wilt worden. Er is een grote kans dat het medicijn een aangeboren afwijking bij het kind veroorzaakt. Tijdens de behandeling en tot 3 maanden daarna mag u niet zwanger worden. Bespreek met uw arts een betrouwbare anticonceptiemethode.

Meld het aan uw arts en apotheker als u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Samen met uw arts kunt u bespreken wat het risico voor de baby is als u doorgaat met het medicijn. Of wat het risico voor u is als u met het medicijn stopt.
Bij gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap bestaat er een kans op bijwerkingen bij het kind. Zoals een verminderde afweer, afwijkingen in het bloed, te vroege geboorte en groeiachterstand. Deze verschijnselen kunnen alleen ook komen door uw ziekte. Als uw ziekte niet goed wordt behandeld, kan dat namelijk ook slecht voor de baby zijn. Overleg daarom met uw arts over de voor- en nadelen. Misschien kan de arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven.

Als u mercaptopurine gaat gebruiken tijdens de zwangerschap, zal de arts u en de baby goed controleren.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. Dit medicijn komt in de moedermelk. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor de baby. Misschien kan uw arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Besluit u samen met uw arts dat u borstvoeding gaat geven?

• Als het lukt om na inname van de tabletten of drank 4 tot 6 uur te wachten voordat u borstvoeding geeft. Dan is de hoeveelheid medicijn in de moedermelk dat uw kind binnenkrijgt minimaal. Na 4 tot 6 uur is er namelijk nauwelijks meer medicijn in de moedermelk.
• Wilt u volledige borstvoeding geven? Dan kan uw arts besluiten het bloed en de leverfunctie van uw kind te controleren.

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

Tabletten

• Neem de tablet zonder kauwen in met een half glas water.
• Breek de tabletten niet door. Ziet u bij het openmaken van de verpakking kapotte tabletten? Sluit de verpakking dan weer goed en breng deze terug naar de apotheek.
• Voorkom dat poeder van de tabletten zich door het huis verspreidt. Anders kunnen uw huisgenoten er mee in aanraking komen.
• Krijgt u wat poeder uit gebroken tabletten op uw huid of in uw ogen? Was uw huid dan goed af. Spoel uw ogen met veel water.
• Komen anderen toch met dit medicijn in contact? Raad hen dan aan zich meteen af te spoelen. Zo beperken ze de risico's tot het minimum.

Drank

Lees voor gebruik de uitgebreide instructie in de bijsluiter.

• Doe eerst wegwerphandschoenen aan.
• Schud de fles krachtig om voor u de dosis afmeet.
• Gebruik de bijgeleverde doseerspuit om de juiste hoeveelheid af te meten. Vraag aan uw apotheker of arts tot welk maatstreepje u de drank moet afmeten.
• Plaats de punt van de doseerspuit stevig in de opening van de dop op de fles. Keer de fles om. Trek de zuiger van de spuit terug zodat de drank in de spuit komt. Zorg ervoor dat u de drank precies tot de juiste maatstreep opzuigt. Draai de fles weer rechtop en neem de spuit weer van de dop af. Pak de spuit hierbij in het midden vast en niet bij de zuiger.
• Spuit de inhoud van de spuit langzaam tegen de binnenkant van uw wang. Neem de spuit uit uw mond en slik de drank door.
• Drink na het innemen van de drank een beetje water.
• Voorkom morsen van de drank. Anders kunnen uw huisgenoten er mee in aanraking komen.
• Krijgt u wat van de drank op uw huid of in uw ogen? Was uw huid dan goed af. Spoel uw ogen met veel water. Komen anderen toch met dit middel in contact? Raad hen dan aan zich meteen af te spoelen. Zo beperken ze de risico's tot het minimum.

Wanneer?
U kunt mercaptopurine met of zonder voedsel innemen. Gebruik geen zuivelproducten of zure dranken. Want hierdoor is dit medicijn minder werkzaam. Wordt u misselijk van dit medicijn? Dan kunt u het beter met wat voedsel innemen. Neem het medicijn elke dag op dezelfde wijze in: dus altijd op een lege maag, of altijd met wat voedsel.

• Acute lymfatische leukemie: u kunt dit medicijn het beste 's avonds innemen. Dan werkt het het best.
• Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa: u kunt dit medicijn op elk moment van de dag innemen. Kies wel een vast tijdstip, dan vergeet u minder snel een dosis.

Hoelang?

U kunt mercaptopurine gebruiken zolang het goed werkt bij uw klachten.

Wat te doen met urine, ontlasting, bloed, wondvocht of braaksel?
Voorkom dat uw directe omgeving, zoals huisgenoten, in aanraking komt met uw lichaamsvloeistoffen. U mag elkaar wel aanraken, zoals bij knuffelen en zoenen. Het gaat alleen om maatregelen in verband met urine, ontlasting, bloed, wondvocht of braaksel, omdat het medicijn hierin aanwezig is. De mensen die u verzorgen zullen bij uw verzorging altijd wegwerphandschoenen dragen.

Neem tot 2 dagen na de laatste dosering de volgende maatregelen.

• Was uw handen na elk toiletbezoek. Mannen kunnen het best zittend plassen, om spatten te voorkomen.
• Spoel na het gebruik van het toilet 2 keer achter elkaar door, met het wc-deksel dicht. Zo voorkomt u spatten. Maak het toilet elke dag schoon.
• Komt u in contact met lichaamsvloeistoffen, bijvoorbeeld bij schoonmaken? Gebruik dan wegwerphandschoenen.
• Zit er urine, ontlasting, bloed of braaksel of uw kleding of beddengoed? Doe ze dan meteen in de wasmachine. Was ze niet samen met ander wasgoed. Kunt u ze niet meteen wassen? Bewaar ze dan in een afgesloten plastic zak.
• U kunt resten van urine, ontlasting en braaksel opruimen met een wegwerpmatje of keukenpapier. Gooi ze daarna weg in een dubbele afvalzak. Maak de plek daarna eventueel schoon met een sopje. Spoel het sopje door het toilet.
• Bloed en wondvocht kunnen resten van het medicijn bevatten. Doe daarom verband, gaasjes en ander wegwerpmateriaal in een dubbele afvalzak.
• Ook sperma en vaginale uitscheiding kunnen resten van dit medicijn bevatten. Gebruik een condoom en/of een beflapje. Deze kunt u weggooien in een dubbele afvalzak.
• Wilt u meer weten? Bekijk dan de adviezen op kanker.nl.